Wat betekent dat eigenlijk: Joods zijn?
Deze tentoonstelling was te zien tot 4 september 2005
Joods zijn kun je in onze tijd op heel veel verschillende manieren. Hoe iemand zich met de Joodse cultuur verbonden voelt wordt door allerlei factoren bepaald. De Amsterdamse filosoof Ido Abram heeft hiervoor een model ontwikkeld, dat uitgangspunt is van de tentoonstelling Wat betekent dat eigenlijk: Joods zijn? in de Omloop van het museum. De tentoonstelling was te bekijken van 25 januari 2004 tot en met 4 september 2005 in het Joods Museum.
Vijf aspecten Joodse identiteit
De tentoonstelling vormt een introductie op de vijf aspecten die bij iedere Jood op een of andere manier een rol spelen in het leven:
- religie en traditie
- de band met Israël en zionisme
- oorlog, vervolging en overleving
- persoonlijke geschiedenis, en
- de wisselwerking tussen de Joodse en de Nederlandse cultuur.
Het hangt af van de persoon, de plaats waar die woont en de tijd waarin die leeft, hoeveel elk afzonderlijk aspect weegt. In de loop van iemands leven kan het gewicht van die aspecten variëren.
Religie en traditie
De religie en tradities zijn de oudste, en lange tijd de enige, kenmerken van de Joodse identiteit. Ze vormen de basis van het jodendom. In onze tijd zijn echter veel Joden niet religieus, of zij zijn dit wel maar leven niet volgens de traditionele regels. Zo kan het zijn dat een Jood nooit naar de synagoge gaat, maar zich toch verbonden voelt met het jodendom via de andere aspecten van de 'schijf van vijf'.
De band met Israël en zionisme
Na de verwoesting van de Tempel in Jeruzalem in het jaar 70 zijn de Joden verspreid geraakt over de hele wereld. De band met het huidige Israël is altijd blijven bestaan en uit zich bij iedere Jood op eigen wijze. Soms door middel van alia (emigratie naar Israël), soms door kritiek te uiten op de politieke situatie.
Oorlog, vervolging en overleving
De massaal georganiseerde vervolging en vernietiging van zes miljoen Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft een gigantische wond achtergelaten. Ook voor Joden die de oorlog niet zelf meemaakten, blijft dit aspect een bepalend gegeven in het leven.
Persoonlijke geschiedenis
Ieder mens, iedere Jood heeft zijn eigen mogelijkheden en talenten. De ontwikkeling die je in je persoonlijkheid doormaakt, bepaalt wie je bent.
De wisselwerking tussen de Joodse en de Nederlandse cultuur
Er is altijd een wisselwerking geweest tussen de Joodse minderheid en de niet-Joodse omgeving. Iedere Jood moet een eigen balans vinden in het omgaan met die twee culturen. De mate van aanpassing aan de meerderheid of behoud van eigen Joodse identiteit is een persoonlijke keuze.