Jeruzalem in Jodendom, christendom en de islam
Deze tentoonstelling was te zien tot 19 mei 1996
De religieuze betekenis van Jeruzalem stond vanaf 15 december 1995 centraal in vier samenwerkende musea. De heilige stad Jeruzalem beroert reeds eeuwen het hart van velen; dit zal in drie tentoonstellingen en een educatieve route worden uitgedragen. Het Joods Historisch Museum presenteerde de tentoonstelling Jeruzalem in Jodendom, christendom en islam, waarin de band van joden, christenen en moslims met Jeruzalem aanschouwelijk gemaakt werd. Het museum richtte zich hierbij op de Nederlandse multiculturele samenleving en trachtte vanuit een cultuurhistorische visie te tonen wat de drie monotheïstische religies gemeenschappelijk hebben, namelijk de liefde voor Jeruzalem.
De tocht naar het Heilige Land en Jeruzalem had en heeft vaak het karakter van een pelgrimage. Het Bijbels Museum Amsterdam liet dit zien in de tentoonstelling Op naar Jeruzalem, tweeduizend jaar gaan naar de heilige stad. Hierin lag het accent op een rijke geschiedenis die doorloopt tot op de dag van vandaag. De basis voor de betekenis van de stad ligt in de oudste fase van Jeruzalem. Het Bijbels Openlucht Museum in Heilig Landstichting wierp met de tentoonstelling Stad van David een nieuw licht op de vroegste geschiedenis van het Bijbelse Jeruzalem aan de hand van archeologische vondsten uit de periode van 3000 vóór tot 70 na Chr.
De educatieve Jeruzalem-route in Museum Catharijneconvent te Utrecht voerde de bezoeker tenslotte langs een twintigtal objecten en schilderijen uit de vaste opstelling.
Het Joods Historisch Museum schetste in Jeruzalem in Jodendom, christendom en islam een beeld van de eeuwenoude band van joden, christenen en moslims met Jeruzalem. De betekenis van de stad in de drie monotheïstisch religies werd aan de hand van de thema's De traditie van Abraham, Jeruzalem als heilige stad en Jeruzalem in de dagelijkse religieuze beleving aanschouwelijk gemaakt. Het beeld van Jeruzalem vormde tenslotte een rode draad door de tentoonstelling en leidde de bezoeker via laatmiddeleeuwse prenten en 19e-eeuwse stereofoto's naar het Jeruzalem van nu, vastgelegd door de twee Israëlische fotografen Moshe Milner en Yehuda Salomon.
Abraham vormt de basis van de band die drie religies met de stad hebben. Volgens het bijbelboek Genesis was het op de berg Moria, in een later Bijbelboek geïdentificeerd als de Tempelberg in Jeruzalem, dat Abraham zijn zoon Isaak vastbond om te offeren. Volgens de islam onderging zijn zoon lsmaël dit lot. Deze gebeurtenis speelt in de drie religies een belangrijke rol. Het verbond dat God met Abraham sloot, wordt volgens het Jodendom en christendom voortgezet via zijn zoon Isaak, koning David en uiteindelijk de Messias. Volgens de islam loopt de geslachtslijn via lsmaël, de zoon van Hagar, naar Mohammed, de laatste der profeten.
De reden waarom en de manier waarop Jeruzalem wordt geheiligd, verschild binnen de drie religies. Voor joden is de heiligheid van de stad gekoppeld aan de overbrenging van de Ark van het Verbond naar Jeruzalem door koning David rond 1000 voor de jaartelling en de bouw van de eerste Tempel onder koning Salomo. Voor christenen is de heiligheid van Jeruzalem in de eerste plaats verbonden aan de historische plaatsen waar zich het leven en lijden van Jezus van Nazareth en zijn volgelingen afspeelde. De heilige stad wordt door christenen gezien als de 'moeder van alle kerken'. Iedere kerk zou een afspiegeling van het hemelse Jeruzalem moeten zijn.
In de islam is de heiligheid van Jeruzalem gekoppeld aan de overtuiging dat Mohammed vanaf de rotstop van de Haram al-Sharif, het plateau op de Tempelberg, aan zijn wonderbaarlijke hemelreis begon. Op deze plaats werden na de verwoesting van de tweede Tempel in het jaar 70 en de verovering van Jeruzalem door de moslims in 638 de Rotskoepel en de Aqsaa-moskee gebouwd. Dit maakt Jeruzalem in de islam tot derde heilige stad na Mekka en Medina.
Aan de hand van een breed scala aan objecten uit Nederlandse openbare en particuliere collecties, kreeg de bezoeker een indruk van de rijkdom aan religieuze tradities die in en rond de stad ontstonden. Voor het islamitische gedeelte van de tentoonstelling werd nauw samengewerkt met de Stichting Islamitische Kunst en Cultuur en het Museum voor Volkenkunde in Rotterdam.
Met Jeruzalem in Jodendom, christendom en islam trachtte het Joods Historisch Museum de relatie met christelijke en islamitische organisaties te verstevigen.